Hai lúa xuất ngoại học làm lúa giống

Ông Trần Thanh Hùng - xã Núi Voi, huyện Tịnh Biên - là nông dân duy nhất ở An Giang được Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL mời đi dự hội nghị quốc tế để chia sẻ thành tích và học hỏi kinh nghiệm về quá trình lai tạo, sản xuất (SX) lúa giống. Hiện ông đã lai tạo thành công giống lúa NV1, NV2 và đang sở hữu hơn 20 dòng lúa lai khác đang gần thuần.

Ông Hùng bên ruộng lúa giống NV1 sắp thu hoạch

Mê... nông nghiệp từ nhỏ

Sinh ra, lớn lên trong gia đình thuần nông, vừa học xong lớp 12, ông Hùng lập gia đình và canh tác 3ha lúa do cha mẹ để lại. Ông Hùng kể: “Đất nằm trong vùng Tứ giác Long Xuyên nhiễm phèn nặng, mỗi năm chỉ SX được lúa mùa một vụ. Nhiều gia đình không chịu đựng nổi cảnh đất bạc màu, bỏ xứ đi nơi khác làm ăn...”. Riêng ông Hùng, qua nhiều năm, nhờ chịu khó học hỏi kinh nghiệm SX, nghiên cứu tài liệu trên internet nên biết áp dụng chương trình “3 giảm 3 tăng”, “1 phải 5 giảm”... vào đồng ruộng.

Mặt khác, nhờ nhà nước đầu tư hệ thống kênh mương cho vùng này tháo chua, rửa phèn nên ông chuyển sang làm lúa Thần Nông (3 vụ/năm). Bình quân, ông thu về trên 100 tấn lúa/năm. Nhiều năm liền, ông Hùng được nhận bằng khen nông dân SX - kinh doanh giỏi cấp huyện, tỉnh.

Ông Hùng kể: “Năm 1999, nhà nước có chủ trương xã hội hóa công tác giống, tôi tham gia lớp tập huấn làm giống lúa xác nhận. Đến năm 2004, chương trình xã hội hóa công tác giống lúa của tỉnh An Giang hợp tác với Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL triển khai đến xã Núi Voi. Trạm Khuyến nông huyện mở lớp tập huấn “Kỹ năng chọn tạo và SX lúa giống”. Tôi và nhiều nông dân lại tích cực tham gia”. Khi bắt tay vào lai tạo thử, ông Hùng lấy giống Khaodak Mali (cây mẹ) lai với giống MTL233 (cây cha). Thời gian lai tạo giống, suốt ngày ông Hùng ở ngoài đồng ruộng theo dõi cây lúa lớn lên từng ngày. Sau mỗi đời chọn F, ông tự vẽ sơ đồ “gia phả”, ghi chú vào sách vở kỹ lưỡng.

Ròng rã suốt 8 vụ, ông Hùng mới lai tạo thành công giống lúa mới với cái tên NV1 (Núi Voi 1). Lúc này ông cũng chưa dám khoe với xóm giềng, mà đem gieo sạ thử trên diện tích đất nhà để kiểm tra và so sánh với các giống lúa khác. Sau vụ lúa, ông thu hoạch hơn 7 tấn/ha, lại kháng rầy, chịu phèn, nhẹ phân bón. Từ đó, ông mới dám... trình làng giống lúa mới này đến người dân trong xã. Sau đó, giống lúa này được Trung tâm Khuyến nông An Giang trồng thử nghiệm tại các huyện và gửi về Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL, Trường Đại học Cần Thơ nhờ giúp tiến hành đánh giá cơ bản và đăng ký khảo nghiệm giống cấp quốc gia. Hiện giống NV1 đang được Bộ NNPTNT công nhận đưa vào bộ giống lúa mới khá triển vọng. Không dừng lại, ông Hùng tiếp tục lai chọn thành công thêm giống lúa NV2, TB1 (Tịnh Biên 1) và hơn 20 dòng lúa khác...

Chia sẻ thành công, ông Hùng cho biết: “Việc lai tạo giống lúa cực lắm, phải bỏ công mày mò, tỉ mỉ từng li từng tí. Tuy vậy, việc làm này cũng có niềm vui. Với 3ha đất, tôi gieo sạ bằng giống NV1, dứt vụ cho năng suất 7 tấn/ha, bán được giá cao, nhiều bà con đến chia giống.”.

Xuất ngoại mang tinh hoa về...

Cuối năm 2008, ông Hùng được Viện Nghiên cứu phát triển ĐBSCL mời sang Nicaragua (Trung Mỹ) với tư cách đại biểu chính thức báo cáo về kinh nghiệm trong quá trình lai tạo và nhân giống lúa phục vụ cộng đồng do Tổ chức Tài trợ Phát triển thế giới (DF) của Na Uy tài trợ. Ông Hùng kể: “Lúc tôi trình bày tham luận được đại biểu các nước khu vực Trung Mỹ khen ngợi và đặt nhiều câu hỏi để chia sẻ kinh nghiệm. Sau đó đi thực tế ở ruộng nghiên cứu của nông dân Nicaragua. Họ mời tôi lai thử cây lúa miến để họ học hỏi kinh nghiệm; đồng thời tôi cũng học của họ nhiều thứ về cách lai tạo giống.”

Thời gian gần đây, ông Hùng còn được đi học tập về lai tạo giống lúa ở Thái Lan, Ấn Độ, Brazil... Ở các quốc gia này, ông rất ấn tượng cách trồng lúa và lai tạo giống rất hiện đại của họ. Theo ông Hùng, nhờ được đi nhiều chuyến tham quan ở các nước SX nông nghiệp trên thế giới, ông rút ra được nhiều bài học và nâng cao kiến thức trong việc lai tạo giống. Hiện ông sắp “trình làng” 12 giống lúa mới có thể chịu hạn, ngập úng... đảm bảo vẫn cho năng suất và phẩm chất hạt gạo thơm ngon, có thể cạnh tranh ở thị trường quốc tế. Ông Hùng còn được tỉnh Vĩnh Long mời làm bộ giống lúa siêu nguyên chủng LH8, chuẩn bị đem đi công nhận bộ giống quốc gia.

Hơn 10 năm qua, việc nghiên cứu, lai tạo giống lúa mới ông Hùng tự bỏ tiền túi ra. Ông Hùng chia sẻ: “Tôi lai tạo giống lúa chủ yếu bởi đam mê, chứ không có ý định kinh doanh. Tôi chỉ mong làm ra được giống lúa giúp bà con nông dân tăng thu nhập...”.

(Nguồn: Trương Công Vũ/ Báo Lao Động)